Ogün Akkaya
ANKARA – Art arda gelen elektrik fiyat artışlarından birçok kesim olumsuz etkileniyor. Bunlardan biri de yayınlarıyla kulaklarımıza hitap eden radyocular. Pandemi döneminde takviye göremediğini, artan elektrik faturalarıyla baş edemediğini, milyonlara ulaşan müzik için telif ödeyemediğini belirten radyocular takviye bekliyor.
“HÜKÜMET RADYOLARI GÖRMEZDEN RADYOLARIN BOZULMASINA NEDEN OLDU”
Uzun yıllar radyoculuk da yapan CHP İstanbul Milletvekili Yüksel Mansur Kılınç, radyocuların yaşadığı sorunları anlattı. Radyoların sinyal kulesi fiyatı, telif ödemeleri ve erişim maliyetlerinin yanı sıra yüksek elektrik maliyetlerini ödemekte zorlandığını belirten Kılınç, radyoların üçte ikisinin içerik üretemez hale geldiğini söyledi.
Radyocuların yaşadıkları ekonomik sıkıntılar karşısında işçi bile çalıştıramaz hale geldiklerini belirten Kılınç, Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) kurulduğunda 1200 civarında olan radyo sayısının dikkat çekti. 1994 yılında kurulan, günümüzde 700-800 civarına kadar gerilemiştir. Başta RTÜK olmak üzere medyadan sorumlu kurumlara bu durumun anlatıldığını ancak herhangi bir analiz elde edilemediğini söyledi. Radyocular için değerli bir gelir kaynağının reklam gelirleri olduğunu ve bu gelirlerin pandemi ile sınırlı kaldığını belirten Kılınç, şunları kaydetti:
“Radyoların geliri reklamdır. Bu gelirler yıldan yıla hep azaldı. Bu noktada uydu televizyon yayıncılığı, sosyal medya ağları ve outdoor dediğimiz outdoor reklamlar değerli bir sınırlama haline geldi. Pandemi koşullarında reklam gelirlerinin düşmesi ve reklamların iptal edilmesi radyocuları zor durumda bıraktı. Hükümet radyocuların sesini hiç duymadı. 2000’li yıllarda radyocuların sesini kısmen duyan iktidar, 2010’lu yıllardan bu yana radyocularla hiç ilgilenmedi. Radyocuları görmezden geldi ve radyoların yok olmasına neden oldu.”
‘RADYO’NUN AYLIK REKLAM ÜCRETİ ELEKTRİK FATURASINI BİLE KARŞILAMIYOR’
İstanbul’daki radyoların sinyallerinin tek kulede toplandığını, radyoların kuleye ödediği bedelin ayda 50 bin lira olduğunu ve yeni yılla birlikte bu bedelin artabileceğini belirten Kılınç, “En az 60 bu telsizler en az altı ayı geç ödüyor. 2022’de bu kulenin parasını ödeyemeyen radyolar vardı.” Kılınç, bazı radyocuların telif ücretlerini ödeyemedikleri için icra ve davada olduklarını söyledi:
“Hükümet radyoları bıraktı. RTÜK gelişigüzel bir güzelleştirme ve pekiştirme tavrı benimsemedi. Bu alanın ihtiyaca göre yeniden düzenlenmesi ve güçlendirilmesi gerekmektedir. Radyolar mali sıkıntıda. Bir il veya ilçedeki bir radyonun aylık reklam maliyeti artık tek başına elektrik faturasını bile karşılamıyor. Personel, telif ücreti ödemiyor. Büyük reklam gelirleri olan radyolar dışında hepsi kurucularının, yöneticilerinin ve çalışanlarının yüksek fedakarlıkları sayesinde ayakta kalıyor. Radyolar para kazandırmaz, borç içindedir. İstanbul’da kule fiyatları düşürülmeli, medya ekonomisi yeniden planlanmalı, radyolar kamu tarafından desteklenmeli, kamu spotlarının bedeli ödenmelidir.
CHP İstanbul Milletvekili Yüksel Mansur Kılınç‘DEVLET DESTEĞİ SUNULMASI GEREKİYOR, BAŞKA BİR KURTULUŞ YOK’
Radyo Televizyon Yayıncıları Meslek Birliği (RATEM) Lideri Aydın Şerbetçioğlu, artan elektrik maliyetleri ve telif ödemelerinin radyocuları zor durumda bıraktığını söyledi. Radyocuların en önemli sorununun artan maliyetler karşısında ayakta durmakta zorlanmaları olduğunu belirten Şerbetçioğlu, “İki yıl önce ödediğimiz elektrik bedeli ile şimdi ödediğimiz arasında yüzde 300-400’lük bir artış var. Personel giderlerimiz de arttı” dedi.
Radyolarda yayınlanan kamu spotlarından fiyat alamadıklarını belirten Şerbetçioğlu, “Özellikle kamu spotları yayınlıyoruz. Bunun için bir kuruş alamıyoruz. RTÜK’ten ve Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan da kamu spotlarının ücretli olarak yayınlanmasını istedik. Ancak hala bir çözüm üretilmedi” dedi ve ekledi:
“Yaşadığımız pandemi nedeniyle yerel radyolar reklam alamıyor. Tüm departmanlara devlet desteği verilmektedir. Özellikle yerel ve bölgesel radyoların desteklenmesi gerektiğini söyledik. Pandemi döneminde birçok eyalet radyo ve televizyon kuruluşlarını güçlendirdi. Ama bize rastgele herhangi bir takviye verilmedi. Radyo ve televizyon yayıncılığı bir tutkudur. Şube arabasını, evini satıp bu işi devam ettirmeye çalışan insanlarla dolu. Ödemeler uygun değil. Bizi arayıp ‘Artık dayanamıyorum Başkanım’ diyorlar. İnanılmaz bir sıkıntı var. Devlet desteğinin sağlanması gerekiyor, başka kurtuluş yok.”
Radyo Televizyon Yayıncıları Meslek Odası (RATEM) Başkanı Aydın Şerbetçioğlu‘DEVLET ELEKTRİK ÖDEMELERİNE YARDIMCI OLSUN’
Ankara’nın en büyük radyo kuruluşlarından Özgür Radyo’nun Yayın Direktörü Özgür Köse’ye göre, radyocuların yaşadığı sorunlar elektrik faturaları, ödenen telif ve frekans bedellerinin yüksek olmasından kaynaklanıyor. Devletin radyolara takviye vermediğini, esnafa kredi verilirken radyoların dışlandığını söyleyen Köse, “Kapatılan radyolar var. Çeşitli radyolar el değiştirdi. Ciddi krizlerin olduğu radyolar var. Reklamsız, sponsorsuz bir radyonun ayakta kalması çok zor.” Radyocuların elektrik faturalarını ödemekte sıkıntı yaşadıklarını ve para kazanamadıklarını anlatan Köse, şunları kaydetti:
“Telifi kafalarına göre yapıyorlar. Çok fazla telif ücreti alıyorlar. Tüm radyolar frekanslarını RTÜK’ten kiralamaktadır. Yıllık ödediğimiz bedel de yüksek. Sabit bir miktar yoktur. Pandemiden bu yana harika düşündük. Kafeler, restoranlar ve sağlık merkezleri kapanınca reklam gelirlerimiz düştü. Kendi yağımızda kavrulmaya devam ediyoruz. Telif hakkı ödemeleri, radyo setine ve çaldıkları bölümlere göre değişir. Türk halk müziği radyosuyuz. Yılda 60-70 bin lira telif ücreti ödüyoruz. Devlet elektrik ödemelerinde yardımcı olmalıdır. En azından kamu spotlarına fatura kesilebilir veya frekans fiyatından düşülebilir. Aklımıza geliyor ama RTÜK veya devlet değil.”
Özgür Radyo Yayın Direktörü Özgür Köse‘TELIF HAKKI ÜCRETLERİ HER RADYONUN GELİRİNE GÖRE ALINMALI’
Ekonomik krizden etkilenen radyoların yerel ve bölgesel radyolar olduğunu söyleyen Taraf Radyo’dan Ulaş Can, ulusal ve holding radyolarının kriz yaşamadığını söyledi. Çamlıca Kulesi’nin radyolar için yüksek maliyetlere neden olduğunu belirten Can, “Enerji fatura fiyatları son iki yılda bile 4-5 kat arttı. Yaptığımız telif ödemeleri bize reklam olarak dönmediği için yerel ve bölgesel radyolar reklam dağıtımında sorun yaşıyor.”
Ulaş CanRadyo reklamlarının büyük ölçüde holding radyolarına, kamu reklamlarının ise hükümete yakın radyo yayın kuruluşlarına verildiğini söyleyen Can, “Bizim gibi yayın kuruluşları kriz yaşıyor. Kapatılan birçok radyo var. Bilhassa Anadolu’da birçok radyo para kazanamadığı için holding radyolarına kiralanıyor.” Radyoların kamu spotlarını ücretsiz ve zorunlu olarak yayınladığını söyleyen Can, şunları kaydetti:
“Kamu spotları fiyatlandırılabilir. Yerel radyoların en değerli sorunu telif ücreti ödeyememesidir. Birikmiş telif ücreti olan radyolar var. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın bu noktada analiz önerileri üretmesi gerekiyor. Royalty fiyatları her radyonun gelirine göre alınmalıdır. İstanbul’daki radyoların kule maliyetleri ve elektrik fiyatları da düşürülebilir. Kule için ödenen bedel aylık 50 bin KDV. Bu bir radyo için çok yüksek bir rakam. Daha önce Çamlıca’da kiraladığımız kuleler vardı. Bir kulede anten olması eskiden 5-6 bin liraya geliyordu. Bize elektrikle 15-20 bin liraya mal oldu ama Recep Tayyip Erdoğan görüntü kirliliğinden bütün kuleleri yıktırdı. Tek kulede yayın yapmalıyız. Bu yıl artış olacak. 75 bin civarında bir rakam bekliyoruz.”
ekinozuhaber.com.trserinhisarajans.xyzselendiajans.xyzsehitkamilajans.com.tr
